657 Sayılı Kanun ve 4/B Sözleşmeli Personel İçin Refakat İzni Rehberi
657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu ve 4/B Sözleşmeli Personelin Refakat İzinlerine Dair
Refakat izni, kamu görevlilerinin yakınlarına bakabilmesi için tanınan önemli bir haktır. Ancak 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi memurlar ile 4/B sözleşmeli personel arasında ücret ve özlük hakları açısından önemli farklar bulunmaktadır.
1. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na Göre Refakat İzni
Kaynak: 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 105. maddesi
Hangi Durumlarda Verilir?
☆Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya bakmakla yükümlü olmasa bile ana, baba, eş, çocuk veya kardeşlerinden biri
☆Hayati tehlike arz eden bir hastalığa yakalanmışsa
☆Tam teşekküllü bir hastane sağlık kurulu tarafından sürekli bakım gerektiği raporla belgelenmişse
☆Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayati tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
Ancak, memurun refakat etmesi gereken yakınları kesin olarak mevzuatta belirtilmiştir ve bu kapsam dışındaki yakınları için refakat izni talep edilemez.
Refakat İzni Süresi ve Kullanımı:
☆İlk etapta en fazla 3 ay süreyle verilir.
☆Gerekli görülmesi halinde bir defaya mahsus olmak üzere 3 ay daha uzatılabilir.
☆Toplamda en fazla 6 ay refakat izni kullanılabilir.
Burada Önemli Nokta:
Refakat izni kesintisiz olarak kullanılır. Yani parça parça veya haftalık şekilde kullanılamaz.
Maaş ve Özlük Hakları:
☆Memur, refakat izni süresince tam maaş almaya devam eder ve özlük hakları korunur.
☆Ek görev veya ek mesai verilmez.
☆Memur, refakat izni süresince başka bir işte çalışamaz ve fiilen göreve gelmemesi gerekir.
☆6 aylık sürenin bitiminde tekrar refakat izni almak mümkün değildir. Ancak yeniden farklı bir rahatsızlık veya farklı bir aile bireyi için talepte bulunulabilir.
2. 4/B Sözleşmeli Personelin Refakat İzni
Kaynak: Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar (06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı)
Hangi Durumlarda Verilir?
657 sayılı memurlarla aynı şartlar geçerlidir.
☆Bakmakla yükümlü olduğu veya bakmakla yükümlü olmasa bile ana, baba, eş, çocuk veya kardeşlerinin hayati tehlike arz eden bir hastalığa yakalanması gerekir.
☆Tam teşekküllü hastane sağlık kurulu raporu ile sürekli bakım gerektiği belgelenmelidir.
☆ Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayati tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
Refakat İzni Süresi ve Kullanımı:
☆İlk etapta en fazla 3 ay verilir.
☆Gerekirse bir defaya mahsus olmak üzere 3 ay daha uzatılabilir.
☆Toplamda en fazla 6 ay refakat izni kullanılabilir.
Maaş ve Özlük Hakları:
☆Sözleşmeli personel için refakat izni ücretsiz izindir.
☆Yani bu süre boyunca maaş ödenmez, sosyal güvenlik primleri yatırılmaz.
☆6 ay boyunca sözleşmeli personelin hizmet süresi işlemez.
☆Göreve geri döndüğünde herhangi bir hak kaybı yaşamaz ancak refakat izni süresi emeklilik hesabına dahil edilmez.
Burada Önemli Nokta:
☆Ücretsiz izin olduğu için sözleşmeli personelin mali açıdan zorlanmasına sebep olabilir.
☆Bu durum, sözleşmeli personelin refakat izni talep etmesini zorlaştırmaktadır.
Mevzuatın Getirdiği Sorunlar:
1. Memurlar İçin Avantajlar:
☆657 sayılı memurların refakat izni süresince maaşlarının kesilmemesi büyük bir avantajdır.
☆Bu hak, memurların hasta yakınlarıyla ilgilenirken ekonomik kaygı taşımadan refakat edebilmelerini sağlar.
☆Ancak refakat izni süresi kesintisiz kullanılması gerektiği için bazı memurlar için bu bir dezavantaj olabilir. Örneğin, hastalık süreci kesintili bakım gerektiriyorsa, memur bu izni tam olarak değerlendiremeyebilir.
2. Sözleşmeli Personel İçin Dezavantajlar:
☆Ücretsiz izin olması, birçok sözleşmeli personelin refakat izni kullanmasını engelleyebilir.
☆Özellikle maaşa ihtiyacı olan sözleşmeli çalışanlar için ekonomik bir kayıp oluşturur.
☆Refakat izni süresince sigorta primlerinin yatmaması da emeklilik süresi açısından olumsuz bir durumdur.
☆Sözleşmeli personelin mali hakları korunmadan bu iznin tanımlanması, eşitlik ilkesine aykırı bir durum yaratmaktadır.
Sonuç olarak;
☆657 sayılı memurlar, refakat izni süresince maaş alırken sözleşmeli personel ücretsiz izinli sayılır.
☆Her iki statüde de refakat izni en fazla 6 aydır ve tam teşekküllü hastane raporu gerektirir.
☆Sözleşmeli personelin mali ve sosyal haklar açısından mağdur olduğu açıktır.
☆Refakat izniyle ilgili yasal düzenlemelerin gözden geçirilmesi ve sözleşmeli personele daha adil bir hak tanınması gerekmektedir.
